Paano paghandaan ang Lindol?

Bagaman may mga advance technology at sistema tayo tulad ng seismograph at seismic network na makatutulong sa pag-monitor ng aktibidad ng fault lines at posibleng mga lindol, ang pag predict ng eksaktong oras, lakas, at lokasyon ng lindol ay patuloy na isang hamon.

Subalit sa pamamagitan ng patuloy na technological advancement at pag-aaral sa siesmological science, umaasa tayo na sa hinaharap ay mas mapabibilis natin ang pagtugon at pagbibigay ng babala sa mga sakuna tulad ng lindol.

Pagusapan natin kung paano paghandaan ang pagtama ng lindol.

 

Ihanda ang Bahay

Ang isa sa mga unang bagay na kailangan mong gawin bago ang isang lindol ay ihanda ang iyong tahanan.

Kahit na hindi natin mapipigilan ang pagkasira nito, maaari mo pa ding masiguro na ang iyong tahanan ay hindi magdulot ng karagdagang panganib sa iyo at sa iyong pamilya.

Pagtibayin ang mga bahagi ng bahay

Siguruhing matibay ang pagkakagawa ng mga parte ng bahay, lalo na ang mga pader, bubong, at pundasyon nito.

Maaari mong ipa-inspeksyon ang bahay  o gusali upang matukoy ang mga posibleng kahinaan at magawaan ito ng mga kinakailangang pag-aayos.

Isecure ang mga gamit

I-secure ang mga mabibigat na item tulad ng refrigirator, TV set, malalaking salamin, at mga istante.

Ang mga mabibigat na bagay ay dapat ilagay sa mas mababang posisyon ng istante upang hindi sila maging sanhi ng panganib sa oras ng pag-galaw ng mga pinaglalagyan nito.

Iwasan ang paglalagay ng mga babasagin at mabibigat na bagay sa mga lugar na tinutulugan.

Panatilihin din natin na walang nakaharang na mga gamit na maaaring maka-abala sa fire-exit, pintuan, maging sa pinaglalagyan ng LPG at electric circuit breaker.

Alamin ang mga ligtas na lugar sa loob ng inyong bahay na maaaring pag-taguan (duck, hold and cover) sa oras ng pag-galaw ng lupa.

Maghanda ng Go-bag at ilagay ito sa isang lugar na madaling i-access kahit na sa oras ng lindol.

 

Paghahanda sa Work Places

Ang paghahanda sa lindol sa opisina, lalo na sa mga matataas na gusali, ay napakahalaga dahil maaaring magdulot ito ng malubhang panganib sa mga empleyado.

Bumuo ng emergency evacuation plan

Magkaroon ng malinaw na plano para sa paglikas ng mga empleyado sa kaso ng lindol. 

Kung wala kang power para gawin ito, bumuo ka ng evacuation plan para sa sarili mo, at with a like minded colleague.

Kapag nabuo mo na ito, ituro sa lahat ang tamang mga ruta ng pagtakas at mga ligtas na lugar kung saan sila maaaring magtago habang yumayanig ang gusali.

Seryosohin ang mga drills

Ang seryosong pag-attend sa mga drills ay isang napakahalagang bahagi ng paghahanda sa anumang kalamidad, kabilang ang lindol.

Sa pamamagitan ng mga drills, nagkakaroon ang mga tao ng pagkakataon na ma-simmulate ang mga pwedeng mangyari, at maging pamilyar sa tamang mga hakbang na dapat gawin sa panahon ng emergency.

Sa bawat drill, maaaring matukoy ang mga posibleng mga isyu sa plano ng paglikas at maitama o magawan ito ng paraan.

Bukod dito, nagbibigay ito ng opportunity sa mga empleyado na maipakita ang kanilang kakayahan sa pagtugon sa mga sitwasyon ng krisis at magkaroon ng tiwala sa kanilang sarili at sa kanilang kapwa.

Importante ring bigyan ng pansin ang feedback mula sa mga drills upang mapabuti pa ang mga proseso at pamamaraan. Sa ganitong paraan, mas maaasahan at handa ang lahat sa panahon ng tunay na kalamidad.

 

Ihanda ang sarili

Tama ka, ang paghahanda ng sarili ay isa sa mga pinakamahalagang bahagi ng pagiging handa sa anumang kalamidad tulad ng lindol

Ang pagkakaroon ng kontrol sa sarili sa panahon ng kalamidad, tulad ng lindol, ay napakahalaga.

Ang pagpa-panic ay maaaring magdulot ng mas maraming pinsala kaysa sa mismong kalamidad.

Kaya narito ang mga bagay na dapat nating ihanda upang makatulong sa ating crisis management.

Supplies

Parte ng pagiging isang prepper ang pagkakaroon ng prepping supplies na makapagliligtas ng buhay at magiging tulay ng survival.

Narito ang mga halimbawa.

1. Pagkain – Sasapat sa 3 araw o higit pa.
2. Tubig – Mainam kung mayroon kang portable filter at mapagkukunan ng tubig malapit sa inyong lugar.
3. Gamot – Mga basic at over the counter na gamot sa ubo, sipon, lagnat, pain killers, maintenance medicine at antibacterial.
4. Portable Lights – Katulad ng flaslight (at battery), posporo, lighter, kandila, at iba pa na magagamit pang-pailaw.
5. Communication device –  katulad ng AM/FM radio at two-way radio.
6. Mga damit na nakabalot sa plastic
7. Cash on hand na magagamit sa emergency
8. Hygiene supplies tulad ng sabon, shampoo, alcohol, at iba pa.

Plano

Pagusapan ang ibat ibang sinaryo at mga kaakibat na plano.

1. Evacuation Site – Tiyaking alam mo at ng bawat myembro ng iyong pamilya ang mga safezone at evacuation sites malapit sa inyong lugar. Mas mabuti kung ang bawat isa sa iyo ay may dalang mapa na nagmamarka ng mga daanan atlokasyon nito.
2. Communication – Dapat din’g magkaroon ng pamamaraan ng kumunikasyon upang makipag-usap sa isa’t isa. Sa ganitong sitwasyon, asahan na natin na ang mga linya ng telepono at mobile phone ay hindi accessible kung kaya’t importante ang pagkakaroon ng two-way-radio.

Self

Ang pinaka-mahalaga na ihanda ay ang iyong sarili sapagkat ang lindol ay maaaring tumama kahit nasaang lugar ka.

Ang isa sa mga pangunahing dahilan kung bakit napakahalaga na handa ang iyong sarili sa pagtama ng isang malakas na lindol ay hindi mo maaaring iasa ang iyong sariling survival sa mga awtoridad at ibang tao.

Mahalaga ang biglaang drills sa loob o sa labas man ng tahanan, sasakyan at maging sa lugar na pinagtatrabahuan.

Bukod sa mga panganib na nabanggi, ang isa pang posibleng panganib na kailangan mong paghandaan pagkatapos ng lindol ay ang kaguluhan, o Civil Unrest.

Maaari itong mangyari kapag ang mga tao ay hindi matulungan ng mga autoridad, at desperado na makakuha ng mga pansariling pangangailangan.

Sa halip na mag-panic, subukan mong manatiling kalmado at focus sa pagsasagawa ng plano.

Mag-isip ng malinaw at gawin ang mga tamang hakbang upang mapanatili ang iyong kaligtasan at ng iba.

Kapag nararamdaman mo na ang takot o pag-aalala ay umaatake, subukang huminga nang malalim at mahaba.

Ang paghinga nang malalim ay maaaring makatulong sa iyo na mag-relax at magkaroon ng mas malinaw na pag-iisip at capability to decide efficiently.

Kung ikaw ay mayroong kaalaman sa mga emergency procedures, gamitin mo ito upang magkaroon ng seguridad sa iyong sarili at sa iba.

Alam mo ang tamang hakbang na dapat gawin, kaya’t mas maaasahan ka sa panahon ng krisis.

Kung kinakailangan, humingi ng tulong at suporta mula sa mga kasamahan, pamilya, o mga taong nasa paligid mo.

Marami ang nagpa-panic at hindi alam ang gagawin, pero may mga tao pa din na handang tumulong sa ganitong sitwasyon.

 

Ano ang mga dapat na gawin habang lumilindol?

Narito ang ilang tips na dapat nating i-practice at gawin habang lumilindol.

Duck, hold, and cover

Ang “duck, hold, and cover” ay isang isang safety procedure na ginagawa upang maprotektahan ang sarili mula sa posibleng injury habang lumilindol.

Narito ang kahulugan ng bawat bahagi ng “duck, hold, and cover”.

1. Duck (umupo o yumuko): Sa sandaling maramdaman mo ang pagyanig, dapat kang umupo o yumuko sa ground o ilalim ng isang matibay na bagay, katulad ng lamesa. Ang pag-upo o pag-yuko ay makakatulong upang mapanatili ang iyong balance at maiwasan ang injury mula sa pagbagsak ng mga bagay mula sa itaas.
2. Hold (humawak): Habang nakaupo o yumuyuko, humawak ng mahigpit sa bagay na pinagtataguan mo, katulad ng paa ng lamesa, o shelves. 
3. Cover (takpan): Pagkatapos humawak, dapat mong takpan ang iyong ulo at leeg sa pamamagitan ng anumang bagay na matatagpuan malapit sa iyo tulad ng mesa, upuan, o iba pang matibay na estruktura. Ang pagtakip ay magbibigay ng proteksyon laban sa pagbagsak ng mga matutulis na bagay at debris.

Kung nagmamaneho, itabi ang sasakyan

Kapag ikaw ay nasa sasakyan at naramdaman mo ang pagyanig ng lindol, manatiling kalmado.

Itabi at ilagay ang iyong sasakyan sa isang ligtas na lugar kung maaari.

Kung maaari, manatili sa loob ng iyong sasakyan habang nag-aantay ng instruction mula sa mga kinauukulan.

Ang iyong sasakyan ay maaaring magsilbing proteksyon laban sa pagbagsak ng mga debris at iba pang panganib.

 

Ano ang mga dapat gawin pag tapos na ang pagyanig?

Kapag huminto na ang payanig at sa tingin mo ay ligtas na, isagawa ang evacuation plan.

Huwag na nating intindihin ang mga personal na gamit dahil makaka-abala lang ito satin.

Ito ang dahilan kung bakit natin dapat ilagay ang Go-Bag sa accesible na lugar, upang madali itong dalhin sa oras ng evacuation.

Kapag nasa bahay, ipriority natin ang mga kasama na bata, matanda, at may sakit.

Pagkatapos ng lindol, asahan ang power outage at pagkawala ng supply ng tubig.

Malaki din ang possibility ng pagkakaroon ng sunog.

Kapag nasa isang mataas na gusali, lumikas tayo gamit ang fire exit, o hagdan, at huwag gumamit ng elevator.

Pagkatapos ng pagyanig, suriin ang iyong paligid upang tukuyin ang mga posibleng panganib tulad ng bagsak na mga gusali, poste ng kuryente, at iba pang mga debris na maaaring magdulot ng pinsala sa iyong sasakyan.

Buksan ang iyong radyo at makinig sa mga balita o update mula sa mga lokal na istasyon.

Ito ay magbibigay sa iyo ng mga impormasyon tungkol sa lindol at mga instruction mula sa mga awtoridad.

Kung ikaw ay nasa lugar na mapanganib o kung maaaring mas ligtas kang lumabas sa iyong sasakyan, mag-evacuate sa ligtas na lugar.

Tandaan na mag-ingat sa pagtawid ng kalsada at iwasan ang pagdaan sa mga nasirang estruktura katulad ng mga tulay.

Kung ikaw ay nasa lugar na malapit sa bundok o sa dalampasigan, mahalaga na maging handa sa posibleng panganib tulad ng pagguho o tsunami pagkatapos ng lindol.

 

 

Ano ang dalang panganib ng lindol sa bansa?

Ang Pilipinas ay mas mapanganib pagdating sa lindol dahil ito ay matatagpuan sa Pacific Ring of Fire, lugar sa bahagi ng Pacific Ocean kung saan maraming aktibong bulkan at fault lines.

Ang ganitong kundisyon ay nagbibigay daan sa mas maraming lindol at volcanic activity kaysa sa ibang mga lugar sa mundo.

Isa na dito ang inaasahang “The Big One.”

Ito ay isang malakas na lindol na maaaring mangyari sa West Valley Fault sa Luzon, partikular na sa Metro Manila at ang mga kalapit na lugar.

Ang pag-unawa ng publiko sa mga protocols para sa emergency evacuation, pagkakaroon ng emergency supply kits, at pagrerehabilitasyon ng mga gusali ay mga hakbang na makakatulong sa pagbawas ng pinsala sa oras ng malakas na lindol tulad ng “Big One.”

 

Conclusion

Ang pagtama lindol ay isang likas na pangyayari sa ating planeta na hanggang sa ngayon ay wala pang paraan upang malaman kung kailan ito tatama, at upang kontrahin ito.

Ang pagkakaroon ng plano, kakayahan, at sandata upang maipag tanggol mo ang iyong sarili at pamilya ang magpapataas ng tyansa ng inyong survival.

Laging tandaan na Magplano, Maghanda, Mabuhay!