4 Tips Upang Paghandaan ang Tsunami

Ang tsunami ay isang mapanganib na natural disaster na siguradong hahantong sa kaguluhan, pagkawasak ng mga ari-arian, at death.

It is a large and powerful wave that is caused by a sudden disturbance in the ocean.

However, there are some effective and reliable ways para malaman natin kung may paparating na tsunami.

 

Mga dapat gawin upang paghandaan ang posibleng pagtama ng Tsunami

Narito ang ilang tips para paghandaan ang possible tsunami kung ikaw ay nakatira, nagtatrabaho o nagpaplano na mag-outing malapit sa coastal area.

1. Look for Higher Grounds

It is highly encourage lalo na kung bago ka lamang sa isang lugar malapit sa dalampasigan na maging pamilyar sa paligid.

Magmasid sa paligid upang maging pamilyar sa mga matataas na lugar tulad ng burol o mga gusali na maaaring puntahan kung sakaling magkaroon ng tsunami.

If you are a traveller, alamin mo kung gaano kalayo ang water surface sa lugar na iyong tutuluyan, at maging ang layo ng mataas na lugar kung saan ka pupunta during an emergency.

Advantage naman ito para sa mga naninirahan sa mga coastal areas dahil alam na nila ang pasikot-sikot na daan sa lugar nila.

Dahil dito, mas mabilis na silang makakapag evacuate in case of an incomming tsunami.

 

2. Create an Evacuation Plan

Kabisaduhin ang mga dinaanan at posibleng daanan papunta sa safezone.

Just in case na magkaroon ng kaguluhan during an emergency, mas mabilis tayong makakalikas dahil napaghandaan na natin agad ang evacuation.

Mahalaga na alam ito ng bawat myembro pamilya, o grupo (if traveller/tourist) na hindi pamilyar sa lugar.

Sa ganitong paraan, alam ng bawat isa kung saan tatakbo, at magkikita kita kung sakaling tumama ang isang tsunami.

Importante din na hindi advisable to leave children unattended.

Maaaring isama natin sila sa paguusap sa paghanda ng evacuation plan pero hindi natin maaasahan na kaya nilang gawin ito ng mag-isa.

 

3. Make Go-Bag / Go-Box Handy

Ihanda ang go bag at siguraduhing ilagay ito sa accessible place upang madaling kunin during an emergency.

Kung bisita ka lamang sa isang lugar, mainam na alam ng lahat kung saan ito kukunin during evacuation.

Kapag ikaw naman ay naninirahan malapit sa coastal area, siguraduhin na ang go-bag o go-box ay madaling makukuha mula sa loob ng inyong bahay.

Tandaan na in prepping for this situation, ang priority natin beside children ay kunin ang go-box if possible.

 

4. State of awareness

Maging alerto sa mga nararamdaman o maririnig na kakaibang tunog mula sa karagatan.

Karaniwan na maririnig ang isang malakas at dumadagundong na tunog kapag may paparating na tsunami.

In my personal experience, when I am on vacation in a beach, I rarely took a snap, if possible.

Normal na siguro sa akin ang medium state of awareness dahil madali akong magising kahit sa mga mahinang tunog, o ingay, lalo na kung natutulog ako sa isang strange place.

Awareness is a key element in survival.

Paano?

If we detect an incoming danger ng mas maaga, we can act immediately.

If we appropriately act based on our plan, and execute it correctly and as earliest as possible, tataas ang chances of survival.

And thats how we can possibly survive.

 

Paano malaman kung may paparating na tsunami?

Narito ang mga warning signs na dapat tandaan kung may panganib ng tsunami sa iyong lugar.

1. Mabilis na pagkawala o pagbaba ng level ng coastal water.
2. Malakas at dumadagundong na tunog mula sa gitna ng katubigan.
3. After an earthquake hits, kahit na mahinang pagyanig lamang ay siguradong may kasunod na tsunami.

Kapag napansin mo ang isa o higit pa sa mga signs na ito, huwag nang magaksaya ng oras at agad na lumikas sa pinaka mataas na bahagi ng lugar, o higher floors ng mga buildings malapit sa iyong lokasyon.

Huwag nang hintayin ang official alert from the authority as we cannot afford delays.

 

 

Mga posibleng dahilan ng tsunami

A tsunami is a large and powerful wave that is caused by a sudden disturbance in the ocean.

Below are the different types of disturbances that can trigger a tsunami.

Lindol

Ang paggalaw ng lupa ang madalas na dahilan ng tsunami.

Nangyayari ito kapag gumalaw ang dalawang tectonic plates, o piraso ng malaking parte ng kalupaan.

The most recent example is when Japan hits a tsunami after an eathquake on 2011.

 

Pagsabog ng Bulkan

Lingid sa kaalaman natin, karamihan sa mga bulkan ay nasa ilalim ng karagatan.

During erruption, ang mga magma o molten rocks mula sa loob ng bulkan ay naglilikha ng pressure at cranks sa mga kalapit na lugar nito.

Maaari itong maglikha ng disrruption sa normal na kaanyuan ng mga bato sa ilalim, at magsanhi ng malakas na alon.

 

Underwater Landslides

Nangyayari naman ito sa mga large masses of rocks, soil or ice that slides down a slop, sa ilalim man o ibabaw ng katubigan.

Possible itong mangyari kung magkaroon ng erosion due to mining, constructioin o deforestation.

Ang pagalaw ng large masses sa itaas man o ilalim ng katubigan can displace a lot of water, at ito ang gagawa ng malakas na pag-alon.

 

Conclussion

I hope this information helps you to prepare for a possible tsunami disaster.

Bisita ka man o naninirahan sa isang coastal area,

Tandaan na ang tsunami ay isang rare event that you can survive if you stay alert and act quickly and wisely.

Always prepare to enjoy your time at the beach. Stay safe.